แบบฝึกหัดระหว่างเรียนครั้งที่ 2

1. ให้นิสิตบอกความสำคัญของสภาพแวดล้อมการเรียนรู้ต่อการเรียนระดับปริญญาตรีสาขาศึกษาศาสตร์ 

ตอบ

                ความสำคัญของสภาพแวดล้อมการเรียนรู้ต่อการเรียนระดับปริญญาตรี สาขาศึกษาศาสตร์มีความสำคัญมาก และมีความสำคัญมากต่อการศึกษาในทุกระดับและทุกสาขา การจัดสภาพแวดล้อมควรจัดสภาพแวดล้อมที่เหมาะสมกับวัยและระดับของผู้เรียนจะเป็นสิ่งที่สนับสนุนทำให้ผู้เรียนมีความรู้สึกที่อยากเรียนและเกิดประสิทธิภาพในการเรียนรู้เพิ่มขึ้น เช่น ห้องเรียนที่ถูกสุขลักษณะ มีแสงสว่างพอเพียง สะอาด สงบ อากาศถ่ายเท มีสิ่งอำนวยความสะดวกที่มีคุณภาพเหมาะสมและสนับสนุนการเรียนรู้ มีบรรยากาศในการเรียนที่ดี ก็จะส่งผลทางบวกต่อผู้เรียน ทำให้ผู้เรียนเรียนรู้อย่างมีความสุข มีความตั้งใจและกระตือรือร้นในการเรียน หากบรรยากาศเต็มไปด้วยความสกปรกรกรุงรัง สกปรก เต็มไปด้วยข้าวของที่ไม่เป็นระเบียบ ก็จะส่งผลทางลบต่อผู้เรียนทำให้บรรยากาศในการเรียนเต็มไปด้วยความเคร่งเครียด ผู้สอนก็จะรู้สึกท้อถอย ไม่เป็นผลดีต่อการเรียนการสอน

2. “ การจัดสถานที่ โต๊ะ เก้าอี้  อุปกรณ์ต่างๆ ให้ง่ายต่อการเคลื่อนไหวโยกย้าย  ทำให้ผู้สอนไปถึงตัวผู้เรียนได้สะดวก  ตำแหน่งของผู้สอนไม่จำเป็นต้องอยู่หน้าชั้นเสมอไป  ผู้สอนอาจนั่งอยู่ท่ามกลางผู้เรียนเพื่อให้คำปรึกษา ”  จัดอยู่ในองค์ประกอบใดของสภาพแวดล้อมการเรียนรู้  เพราะเหตุใด         

ตอบ       จัดอยู่ในองค์ประกอบของสภาพแวดล้อมทางการเรียนด้านกายภาพ เพราะการจัดสถานที่ โต๊ะ เก้าอี้  อุปกรณ์ต่างๆ ให้ง่ายต่อการเคลื่อนไหวโยกย้าย  ทำให้ผู้สอนไปถึงตัวผู้เรียนได้สะดวกเป็นการจัดสภาพแวดล้อมทางการเรียนในห้องเรียน

3. ให้นิสิตยกตัวอย่างการจัดสภาพแวดล้อมการเรียนรู้ รายวิชา 400202 เทคโนโลยีการศึกษา ตามองค์ประกอบของการจัดสภาพแวดล้อมการเรียนรู้ 

ตอบ

1.              องค์ประกอบของสภาพแวดล้อมทางการเรียนด้านกายภาพ  ได้แก่ ห้องเรียนและอุปกรณ์ การจัดห้องเรียน สีเสียง แสงสว่าง อุณหภูมิการระบายอากาศในห้องเรียนและอุปกรณ์ เช่น พื้นห้อง ผนังห้อง ประตู หน้าต่าง พื้นที่ว่างภายในห้อง โต๊ะ เก้าอี้ กระดาน บอร์ดความรู้ คอมพิวเตอร์ 

2.              องค์ประกอบของสภาพแวดล้อมทางการเรียนด้านจิตภาพ

         สภาพแวดล้อมทางจิตภาพที่เป็นกายภาพ เป็นสภาพแวดล้อมทางกายภาพที่ก่อให้เกิดความรู้สึกทางบวก หรือลบ เช่น การจัดโต๊ะเรียนมีความแออัด และมีจำนวนน้อยกว่านิสิต 

          สภาพแวดล้อมทางจิตภาพที่เป็นบุคคล เป็นสภาพแวดล้อมที่มีผลเนื่องมาจากบุคลิกภาพของบุคคล ที่เกี่ยวข้องกับการเรียนการสอน ได้แก่  บุคลิกภาพของครูที่มีอิทธิพลต่อความรู้สึกของ นักเรียนทั้งในทางบวกและทางลบ

3.              องค์ประกอบของสภาพแวดล้อมทางการเรียนด้านสังคม ได้แก่ การออกกฎ ระเบียบ การเข้าห้องเรียนตรงต่อเวลา การแต่งกายในชุดนิสิตที่เรียบร้อย ไม่คุยกันในขณะที่ครูสอน ไม่นำของกินเข้ามาทานในห้องเรียน

4.              องค์ประกอบสภาพแวดล้อมการเรียนรู้ด้านเทคโนโลยี  เทคโนโลยีคอมพิวเตอร์ เทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสาร เป็นต้น เทคโนโลยีจึงเป็นมิติหนึ่งในการจัดสภาพแวดล้อมการเรียนรู้ ได้แก่ การสอนโดยใช้เครื่องฉาย ใช้ power point เป็นต้น

4. ถ้านิสิตได้รับมอบหมายให้ออกแบบสภาพแวดล้อมการเรียนรู้ห้องปฏิบัติการทางวิทยาศาสตร์ นิสิตจะจัดสภาพแวดล้อมการเรียนรู้ตามองค์ประกอบ 4 ด้านอย่างไร จงอธิบาย 

ตอบ

1.              องค์ประกอบของสภาพแวดล้อมทางการเรียนด้านกายภาพ ได้แก่ จัดห้องปฏิบัติการให้มีโต๊ะ เก้าอี้ อุปกรณ์ เครื่องมือ ให้เพียงพอต่อกับนักเรียน 

2.              องค์ประกอบของสภาพแวดล้อมทางการเรียนด้านจิตภาพ ได้แก่ จัดบรรยากาศภายในห้องปฏิบัติการให้น่าเรียน ไม่จัดให้นักเรียนนั่งใกล้ชิดกันมากจนเกินไป ให้สามารถเดินไปมาได้อย่างอิสระ มีอากาศถ่ายเทที่ดี 

3.              องค์ประกอบของสภาพแวดล้อมทางการเรียนด้านสังคม ได้แก่ การออกกฎ ข้อบังคับ ในการใช้ห้องปฏิบัติการทางวิทยาศาสตร์ไว้อย่างชัดเจน เช่น การตรงต่อเวลา แต่งกายให้เรียบร้อยและเหมาะสมในการปฏิบัติการ ไม่นำอาหาร เครื่องดื่มเข้ามารับประทานในห้อง มีมนุษยสัมพันธ์ที่ดีกับเพื่อนในห้อง มีน้ำใจ มีการเสียสละ

4.              องค์ประกอบของสภาพแวดล้อมทางการเรียนรู้ด้านเทคโนโลยี ได้แก่ จัดสื่อการสอนก่อนให้นักเรียนลงมือปฏิบัติจริง ว่าการปฏิบัตินั้นจะมีผลออกมาเป็นอย่างไร หรือหากการปฏิบัตินั้นอาจเกิดอันตรายก็จะให้นักเรียนศึกษาจากสื่อเทคโนโลยี หรือครูต้องคอยควบคุมอย่างเคร่งครัด

5. แนวคิดเชิงทฤษฎีในการจัดสภาพแวดล้อมการเรียนรู้มีอะไรบ้าง จงอธิบาย

ตอบ       การจัดสภาพแวดล้อมการเรียนรู้ที่เหมาะสมจำเป็นจะต้องอาศัยแนวคิดทฤษฎีต่าง ๆ มาใช้เพื่อให้การออกแบบพัฒนารูปแบบสภาพแวดล้อมการเรียนรู้มีระบบ แม่นยำ และเชื่อถือได้ โดยแนวคิดสำคัญมี 5 ประการ ดังต่อไปนี้

          ประการที่หนึ่ง ได้แก่ แนวคิดเชิงปรัชญาการศึกษา ปรัชญาการศึกษาจะเป็นสิ่งบ่งชี้นโยบายในการจัดการศึกษา การจัดสภาพแวดล้อมการเรียนรู้จะต้องดำเนินไปให้สอนคล้องกับนโยบายนั้นๆ

          ประการที่สอง เป็นแนวคิดเชิงทฤษฎีทางด้านจิตวิทยาอันได้แก่ จิตวิทยาการเรียนรู้ จิตวิทยาพัฒนาการ จิตวิทยาสังคม ตลอดจนจิตวิทยาในการทำงาน หลักการต่าง ๆ ทางด้านจิตวิทยานี้จะช่วยให้เข้าใจพัฒนาการของผู้เรียนในแต่ละวัย การเรียนรู้การรับรู้เกิดขึ้นได้อย่างไร สภาพแวดล้อมที่จะช่วยเอื้อให้เกิดการรับรู้และเรียนรู้ได้ดีควรเป็นอย่างไร

          ประการที่สาม เป็นแนวคิดเชิงทฤษฎีการสื่อสารเนื่องจากการเรียนการสอนนั้นเป็นกระบวนการติดต่อสื่อสารหรือเป็นการสื่อความหมายระหว่างผู้เรียนกับผู้สอนหลักการต่าง ๆ ของการสื่อสารจะช่วยในการตัดสินใจเลือกสื่อหรือจัดสภาพแวดล้อมให้เหมาะสม เช่นหลักการที่ว่าการสื่อความหมายจะได้ผลดีต่อเมื่อ ผู้รับเกิดความเข้าใจตรงกันกับผู้ส่ง ดังนั้นผู้สอนควรทำอย่างไร จะใช้สื่อชนิดใด หรือจัดสถานการณ์อย่างไรจึงจะช่วยให้เกิดความเข้าใจและเกิดการเรียนรู้ในที่สุด

          ประการที่สี่ เป็นแนวคิดเชิงเทคโนโลยีการศึกษา เป็นแนวคิดเกี่ยวกับระบบการเรียนการสอนที่ไม่เพียงแต่อาศัยสื่อประเภทวัสดุ อุปกรณ์เท่านั้น แต่ยังอาศัย เทคนิค วิธีการตลอดจนแนวคิดต่างๆ เพื่อมาปรุงแต่งสภาพแวดล้อมการเรียนรู้ให้เป็นที่น่าสนใจ หรือเร้าความสนใจของผู้เรียน

          ประการที่ห้า แนวคิดเชิงเออร์โกโนมิกส์ (ergonomics) ซึ่งเป็นการศึกษาเกี่ยวกับความสัมพันธ์ของมนุษย์กับสภาพแวดล้อมในการทำงาน G.F. McVey แห่งมหาวิทยาลัยบอสตัน ได้ศึกษาค้นคว้าเกี่ยวกับ เออร์โกโนมิกส์และการจัดสภาพแวดล้อมการเรียนรู้ มาเป็นเวลานานเพื่อค้นหาคำตอบว่า สภาพแวดล้อมการเรียนรู้ทางกายภาพลักษณะใดจงจะเหมาะกับผู้เรียนในแต่ละระดับ เช่น ความกว้าง ความสูง ของโต๊ะ เก้าอี้ ขนาดของห้องเรียน ขนาดของห้องฉายการติดตั้งจอ ระบบเสียงในห้องเรียน ห้องฉาย สภาพแวดล้อมทางกายภาพต่าง ๆ เหล่านี้ควรมีลักษณะอย่างไรจึงจะเอื้ออำนวยความสะดวกสบาย ความปลอดภัยและการเรียนรู้อย่างมีประสิทธิภาพสูงสุดแก่ผู้เรียน